DIETA BEZGLUTENOWA: JAK DIAGNOZUJE SIĘ CELIAKIĘ

Celiakia może być trudna do zdiagnozowania, ponieważ niektóre z jej objawów są podobne do objawów innych chorób, dlatego może być nierozpoznana i nieleczona przez wiele lat.

Nieleczona celiakia może prowadzić do przewlekłego słabego zdrowia, osteoporozy, bezpłodności, poronień, depresji, chorób wątroby, zwiększonego ryzyka wystąpienia chorób autoimmunologicznych i niektórych form raka, takich jak chłoniak.

Jedynym do tej pory sposobem potwierdzającym rozpoznanie choroby trzewnej wykonanie endoskopowej biopsji.

Rutynowe badania w kierunku celiakii nie są zalecane, chyba że masz objawy lub jesteś narażony na zwiększone ryzyko ich wystąpienia.

Badania przesiewowe w kierunku celiakii obejmują proces dwuetapowy:

Badania krwi - aby pomóc w identyfikacji osób, które mogą mieć celiakię
Biopsja - w celu potwierdzenia diagnozy

BADANIE KRWI

Lekarz pierwszego kontaktu kieruje Cię na badanie krwi w kierunku markerów celiakii. Następnie Twoja krew jest testowana na obecność przeciwciał, które na ogół obecne są we krwi osób chorych na celiakię.

Badania krwi w kierunku markerów celiakii: są nimi swoiste przeciwciała klasy IgA i IgG przeciwko:

endomysium mięśni gładkich (Anty-EmA)
transglutaminazie tkankowej (Anty-tTG)
analogowi gliadyny (Anty- GAF)

WAŻNE !
Nie powinno się unikać glutenu w diecie jeśli nie zostały wykonane badania krwi w kierunku celiakii, ponieważ może to prowadzić do niedokładnego wyniku.

Jeśli przeciwciała celiakii znajdują się we krwi, lekarz rodzinny kieruje Cię na biopsję jelita cienkiego. Zdarza się, że pacjent ma celiakię a nie ma tych przeciwciał we krwi. Dlatego jeśli nadal masz objawy choroby trzewnej mimo negatywnego testu krwi, lekarz rodzinny powinien skierować Cię do gastroenterologa, a on na biopsję jelita cienkiego.

BIOPSJA Biopsje przeprowadza się w szpitalu, zazwyczaj wykonuje ją gastroenterolog/gastrolog (specjalista w leczeniu schorzeń żołądka i jelit). Biopsja pomaga potwierdzić diagnozę choroby trzewnej.

Jeśli musisz mieć biopsję:

Biopsja jelita polega na wprowadzeniu do jelita cienkiego, specjalnej rurki zakończonej kamerą (endoskopu - cienkiej, elastycznej rurki ze światłem), przez którą następnie wprowadza się odpowiednie narzędzie – małe szczypczyki potrzebne do pobrania wycinka ze ściany jelita. Endoskop wprowadza się przez jamę ustną oraz żołądek Pacjent przy tym badaniu zmuszony jest do połknięcia około 1,5 metra długości endoskopu. Cały zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym tylnej ściany gardła. Zazwyczaj wystarczające jest pobranie już dwóch wycinków. Badanie jest nieprzyjemne ale konieczne.

Próbki śluzówki jelita cienkiego zostają zbadane pod mikroskopem na oznaki choroby trzewnej. Na wyniki czeka się około 3 tygodni. Samodzielnie nie należy wprowadzać diety ponieważ czasami trzeba powtórzyć badanie.

BADANIE GENETYCZNE, KIEDY WYKONAĆ ?

Wykonaj badanie genetyczne jeśli:

jesteś już na diecie bezglutenowej, a celiakia nie jest jeszcze potwierdzona (biopsja jelita oraz wyniki badań serologicznych mogą być fałszywie negatywne);
przeprowadzono u Ciebie badania histopatologiczne i/lub serologiczne, ale ich wyniki są niejasne lub sprzeczne;
twoi krewni chorują na celiakię, więc chcesz ocenić predyspozycję do choroby u siebie;
chorujesz na celiakię, a chcesz wykluczyć chorobę u dzieci/rodziców/rodzeństwa;
cierpisz na inne choroby powiązane z celiakią, np. cukrzyca typu I, choroba Dühringa, niepłodność (ok. 20% nie zachodzi w ciążę z powodu nieleczonej lub niezdiagnozowanej celiakii), zespół Down’a, choroba Hashimoto. (Euroimmun)

Więcej informacji o badaniu genetycznym: TUTAJ

BADANIA PO DIAGNOZIE

Jeśli zdiagnozowano u Ciebie celiakię, należy wykonać badania krwi aby ocenić stan zdrowia.

Należy zbadać poziom żelaza i innych witamin i minerałów we krwi. To pomoże ustalić, czy celiakia prowadzi do wystąpienia niedokrwistości (niedoboru żelaza we krwi) w wyniku złego trawienia.

Jeśli podejrzewasz u siebie opryszczkowe zapalenie skóry (swędzącą wysypkę spowodowaną nietolerancją glutenu), możesz wykonać biopsję skóry, aby to potwierdzić. Biopsja jest przeprowadzana w znieczuleniu, pobierane są małe próbki skóry z powierzchni, dzięki czemu można je zbadać pod mikroskopem.

W niektórych przypadkach celiakii, może być również zalecany skan DEXA.
Skan DEXA (od dual energy X- ray absorptiometry, czyli metoda rentgenowska), która mierzy gęstość kości.

Jak działa DEXA:

DEXA skanuje całe ciało przy użyciu dwóch różnych niskich dawek promieniowania
badanie trwa około 10-20 min.
DEXA jest uznawana za najlepszy standard pomiarów gęstości kości i ilości tkanki tłuszczowej
badanie jest całkowicie bezbolesne

W celiakii, brak składników odżywczych spowodowane złym trawieniem może doprowadzić do słabych i kruchych kości (osteoporoza).

Zaleca się przeprowadzenie badań w kierunku celiakii u osób dorosłych lub dzieci z następującymi objawami lub symptomami:

długotrwałe (przewlekłe) biegunki lub powtarzające się i regularne epizody biegunki
trwałe lub niewyjaśnione objawy ze strony przewodu pokarmowego, takie jak nudności i wymioty
zmęczenie (uczucie zmęczenia cały czas)
powtarzający się ból brzucha
skurcze lub wzdęcia
nagła niewyjaśniona utrata masy ciała lub niewyjaśniona niedokrwistość

Badanie jest również zalecane, gdy ktoś z rodziny (rodzic, rodzeństwo lub dzieci) ma celiakię lub jeśli masz:

cukrzyce typu 1
zespół nadwrażliwości jelita grubego (IBS)
niedoczynność tarczycy lub nadczynność gruczołów tarczycy
opryszczkowe zapalenie skóry (choroba skóry, która powoduje powstawanie pęcherzy)

W niektórych przypadkach badanie może być także zalecane, jeśli występuje którykolwiek z następujących punktów:

Choroba Addisona - stan, w którym układ odpornościowy atakuje niektóre gruczoły w organizmie
Zespół Downa - choroba genetyczna, która powoduje zaburzenia rozwoju fizycznego psychicznego
padaczka
chłoniak - rodzaj raka
Choroby kości, takich jak krzywica - stanu, który powoduje zmiękczenie i osłabienie kości
trwałe lub niewyjaśnione zaparcia
powtarzające się poronienia
Zespół Sjogrena - stan, w którym układ odpornościowy atakuje gruczoły łez i śliny
Zespół Turnera - choroba genetyczna, która dotyka tylko kobiet i powoduje bezpłodność i opóźniony wzrost
niewyjaśniona niepłodność.